W razie wypadku

Regulacje prawne dotyczące wypadków przy pracy przedstawia Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jednolity Dz. U. nr 167 z 2009 r., poz. 1322)

OBOWIĄZKI PRACODAWCY I POSZKODOWANEGO W RAZIE WYPADKU PRZY PRACY

Pracodawca jest obowiązany stosować właściwe środki zapobiegające wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym.

Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

• podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;
• podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
• w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Za śmiertelny wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku, którego nastąpiła śmierć w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku.

Za ciężki wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku, którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała, takie jak: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności rozrodczej lub inne uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia, naruszające podstawowe funkcje organizmu, a także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna, całkowita lub częściowa niezdolność do pracy w zawodzie albo trwałe, istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała.

Za zbiorowy wypadek przy pracy uważa się wypadek, któremu w wyniku tego samego zdarzenia uległy, co najmniej dwie osoby.

Za chorobę zawodową uważa się chorobę określoną w wykazie chorób zawodowych, jeżeli została spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy lub sposobem wykonywania pracy.

Za uraz uważa się uszkodzenie tkanek ciała lub narządów człowieka wskutek działania czynnika zewnętrznego.

W RAZIE WYPADKU PRZY PRACY PRACODAWCA ZOBOWIĄZANY JEST:

• Zapewnić poszkodowanym pierwszą pomoc i podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie (wyłączenie maszyn i urządzeń z ruchu, odcięcie zasilania maszyn energią, materiałami itp.).
• Zabezpieczyć miejsce wypadku. Miejsce wypadku należy zabezpieczyć przed dostępem osób niepowołanych i możliwością uruchomienia – bez potrzeby – maszyn i innych urządzeń technicznych, których ruch wstrzymano w związku z tym zdarzeniem. Należy wykluczyć możliwość zmian usytuowania maszyn i urządzeń oraz innych przedmiotów, które spowodowały wypadek, jeżeli na podstawie ich położenia i stanu będzie można odtworzyć okoliczności, przebieg i ustalić przyczyny. Zgodę na uruchomienie maszyn i urządzeń lub inne zmiany w miejscu wypadku, wydaje pracodawca, w uzgodnieniu ze społecznym inspektorem pracy, po dokonaniu oględzin miejsca wypadku oraz po sporządzeniu, jeśli zajdzie potrzeba, szkicu lub fotografii miejsca wypadku itp. Po wypadku śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym, zgoda może być wydana po ustaleniu z inspektorem pracy i prokuratorem. Wprowadzanie zmian w miejscu wypadku bez wymaganej zgody jest dopuszczalne tylko wówczas, jeżeli zachodzi konieczność ratowania osób lub mienia albo zapobieżenia niebezpieczeństwu.
• Zawiadomić o wypadku właściwego inspektora pracy i inne organy. Pracodawca ma obowiązek niezwłocznego zawiadomienia właściwego, ze względu na miejsce zdarzenia, inspektora pracy Państwowej Inspekcji Pracy i prokuratora o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz o każdym innym wypadku, który wywołał takie skutki, a mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy. Inspektora pracy PIP można powiadomić o wypadku drogą telefoniczną. W każdym okręgowym inspektoracie pracy prowadzone są całodobowe dyżury pod telefonem.

Zaniechanie obowiązku powiadomienia o wypadku przy pracy (śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym) wymienionych organów, w tym inspektora pracy, stanowi wykroczenie z art. 283 § 2 pkt. 6 Kodeksu pracy i jest zagrożone karą.

• Przeprowadzić postępowanie powypadkowe
  Postępowanie to, zwane też dochodzeniem powypadkowym, przeprowadza podmiot, na rzecz, którego poszkodowany świadczył pracę oraz sporządzić odpowiednią dokumentację.
• Pracodawca jest obowiązany prowadzić rejestr wypadków przy pracy.

POSZKODOWANY W RAZIE WYPADKU PRZY PRACY ZOBOWIĄZANY JEST:

• Zgłosić wypadek.
  Zgłoszenia wypadku dokonuje poszkodowany, jeśli jego stan zdrowia na to pozwala.
  Pracownik, który uległ wypadkowi, niezwłocznie zawiadamia o tym fakcie swojego przełożonego, a świadczący pracę na innej podstawie – odpowiednie osoby reprezentujące podmiot, na rzecz, którego świadczyły pracę.
• Zgłosić ewentualne roszczenia z tytułu skutków wypadku.
  Uprawnienia poszkodowanego nie są realizowane „z urzędu”. W sprawach tych wymaga się złożenia odpowiednich wniosków – bezpośrednio do ZUS lub do płatnika składek. Zgłoszenie przez poszkodowanego wniosku o wypłatę jednorazowego odszkodowania do ZUS może nastąpić dopiero po zakończeniu leczenia i rehabilitacji.

Koszty związane z ustalaniem okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy ponosi pracodawca.